De meeste onder ons denken dat etiquette niets meer is dan een steriel, verouderd protocol. We neigen ernaar om etiquette in verband te brengen met een stijve code van koude ceremoniële vormen en beleefdheden die aanvaard worden als correct en net. Toegegeven, er zit enige waarheid in deze visie, zeker wanneer men gebruiken en protocol handhaaft die ons heden vreemd zijn. Toch reikt etiquette verder dan het kleine bereik van vreemde gebruiken en manieren om sociale interactie op een correcte wijze te ondergaan. Wanneer men de etiquette begrijpt, zal men voorbereid zijn om op de juiste wijze te handelen bij elke mogelijke sociale situatie. Men zal zich evenwichtig en zelfzeker voelen.

In de vroegere etiquette kwamen dingen voor de men vandaag de dag affronterend zou vinden gezien de grote sociale verschillen tussen de geslachten.

Sociale regels waren gebaseerd op beheersing en de controle over taalgebruik en acties. Ze waren ook gebaseerd op het sentimentele, en de traditionele regels van de ‘vrouw aan de haard’, kinderen werden aanzien als kleine volwassenen en mannen als zijnde de kracht en de leiding van het gezin.

Het gebruik van etiquette was gefundeerd in een romantische kijk op het leven zoals gebracht in de werken van Sir Walter Scott (veel populairder en cultureel dieper verankert in het zuiden dan in het noorden).

Dit kleine werk is geen samenvatting van het grote aantal bestaande handboeken in etiquette, maar een basis die zich beperkt tot de meest voorkomende situaties; situaties waarin het de algemene indruk ten goede komt wanneer men de correcte respons, gebruikt tijdens deze periode, kent.

De heersende houding van de 19e eeuw was dat de dames delicaat waren en bescherming van de man en de gemeenschap nodig hadden.

Terwijl een mannelijke vriend zijn aanwezigheid bekend kon maken aan een dame, was het de verantwoordelijkheid van de ‘lady’ om een ‘gentleman’ te erkennen of hem te betrekken in het gesprek. Hierdoor had zij het recht om hem links te laten liggen indien zij dat wenste. Wanneer zij zich wenste te engageren in een sociale interactie met hem, kon zij dit aangeven, door met een knikje van haar hoofd, haar erkenning te tonen en hem aan te moedigen haar kort toe te spreken.

Andere manieren om de man duidelijk te maken dat zij een sociale interactie met hem wil is het luidop uitspreken van zijn naam, of haar pas vertragen om hem te ontmoeten. Hierna was het de man toegestaan om haar aan te spreken, doch weinig meer. De straat was geen plaats voor een ‘lady’, noch een ‘gentleman’ om te blijven staan en een praatje te slaan. Men diende zich van het gangpad te verwijderen of langzaam verder te wandelen om zodoende geen hindernis voor anderen te worden.

Een inbreuk op de etiquetteregels kunnen af en toe verwacht worden. Niet elke man (of vrouw) is van “gegoede” afkomst. Soms is een inbreuk zelfs een noodzaak en wordt deze ook getolereerd. Als een men bijvoorbeeld de weg moet vragen, wordt hij gepardonneerd voor zijn inbreuk op de etiquette. Hij dient natuurlijk eerst te kijken of er geen andere mannen zijn die hem die inlichtingen kunnen verschaffen, alvorens zijn vraag te richten aan een dame.

Het is een ‘gentleman’ toegestaan om, na de goedkeuring van een dame, haar te begeleiden voor zolang zij dat goed vindt. De ‘lady’ daarentegen kan steeds een excuus verzinnen om haar mannelijk gezelschap te laten weten dat zijn presence niet (meer) gewenst is. Zulk een opmerking moet volstaan voor de man om te weten dat hij de dame moet verlaten. Zolang de man de ‘lady’ vergezeld, dient hij zijn snelheid aan die van haar aan te passen.

Het is de man zijn plicht om de conversatie zo beknopt mogelijk te houden. Hij mag echter meer uitgebreid vertellen als zij haar toestemming daar voor geeft.

Wanneer op straat wordt er van ‘gentlemen’ verwacht dat zij handschoenen dragen. Het dragen van handschoenen beperkt zich echter niet tot de straat, maar ook de kerk en andere formele aangelegenheden, tenzij de man tijdens een formele gelegenheid eet en/of drinkt.

1. Witte of crèmekleurige handschoenen worden door ‘gentlemen’ gewoonlijk ‘s avonds gedragen.
2. Grijs of andere donkere kleuren worden vooral tijdens de dag gedragen.

 Alle ‘gentlemen’ (en jongens) dienen iedereen van het vrouwelijk geslacht te beschouwen als ‘ladies’ (“women” wordt gewoonlijk gebruikt voor vrouwen van wie de reputatie twijfelachtig, of ronduit beschamend, is). Ondanks de reputatie van een ‘lady’ moet opgemerkt worden dat een echte heer het vrouwelijke geslacht niet als ‘ladies’ bestempeld omdat ze van het vrouwelijk geslacht zijn; Zij behandelen vrouwen als ‘ladies’ omdat zij simpelweg ‘gentlemen’ zijn.

 Een ‘gentleman’ dient op te staan wanneer een dame de kamer binnen komt. In een grote ruimte met veel volk, dient een heer op te staan wanneer de ‘lady’ in zijn aanwezigheid komt.

Sta op wanneer zij opstaat.

Bied haar uw stoel aan wanneer geen andere voor handen zijn.

Assisteer een dame met haar stoel wanneer ze gaat zitten of opstaat, vooral aan tafel waar de stoelen log en zwaar zijn.

Open een deur voor een dame en laat haar voor gaan.

Bij het op een trap naar boven gaan met een dame of dames, moet een heer naast of voor hen gaan. Zijn taak is om de dame te leiden.

Een ‘lady’ mag nooit verwaarloosd worden. Heren moeten een dame helpen met haar cape, sjaal, of andere overkleding die zij wenst uit te doen om comfortabel in de ruimte te kunnen bewegen.

Bied haar aan om drankjes te halen als die voor handen zijn.

Het is onbeleefd om in het openbaar te spugen; vooral in de nabijheid van dames. Ook het gebruik van tabak, in enige vorm, is te vermijden in de nabijheid van dames. Tabak kan gebruikt worden in het gezelschap van mannen. Een algemene regel is dat het zeer onbeleefd is om iemand anders’ snuifdoos te gebruiken, tenzij dit werd aangeboden.

Uiteraard is vloeken of het discussiëren over “ongepaste” of “onbeleefde” onderwerpen in de nabijheid van dames taboe. Zelfs luid praten is al een sociale misstap.

Op muren schrijven, op de grond zitten, of dingen op de grond gooien zijn vulgariteiten.

Geen heer zou erover denken om in een dames kleedkamer te kijken; er binnen gaan zou onvergeeflijk zijn.

 Netheid wordt steeds geapprecieerd. Een oud hemd of callico jurk zijn niet noodzakelijk vulgair; in wezen is vuil dat wel.

 Zelfs het stampen met de voeten tijdens het dansen is een ‘foute zet’.

 Echte beleefdheid kost niets, maar het is de belangrijkste eigenschap en voordeel voor de bezitter ervan. Beleefdheid is natuurlijk een zaak voor een dame of een heer. Goed gedrag is niet enkel en reflectie van jezelf, maar ook van je ouders en de opvoeding die je genoten hebt. Van ruwe, grof, opdringerige, lastige of luide mensen moet worden aangenomen dat ze uitschot of Yankees zijn en zo handelen omdat zij niet beter weten.

 Nederigheid wordt zelden mis begrepen en is evenmin ergerlijk voor iemand. Hou altijd eerst rekening met anderen en pas op de laatste plaats met jezelf. De fundatie voor ‘goede manieren’ ligt in de geest van zelfverloochening ("ladies first" en "after you" zijn twee uitdrukking om deze basisregel te onthouden).

Oefen bescheidenheid in alle situaties uit. “Waarom; Ik denk dat ik op het juiste moment op de juiste plaats was”, zou een gepaste reactie zijn op het horen dat je de Pulitzer Prize hebt gewonnen. “Ik verdien het natuurlijk wel”, zou worden begrepen als verwaand en arrogant.

Al uw handelingen moeten daarom zo gewoon zijn om een oprechte uitstraling te verwezenlijken die aanzet tot zelfvertrouwen in het bijzijn van de meest venerabele personen.

Het ontmoeten van vreemden heeft een heel eigen code. Aanbevelingsbrieven waren in die periode met aandacht voor manieren en beleefdheid zeer gewoon. Zulke brieven zijn ‘certifikaten-van-fatsoenlijkheid’ en dienen als persoonlijke introductie van de drager ervan.

Wanneer men voorgesteld word aan iemand die men liever niet kent, is het acceptabel om een formele buiging voor die persoon te maken; enkel die buiging is genoeg. Verdere conversatie met die persoon is geen verplichting, de buiging wel. Hoewel handen geven veel voorkwam in Amerika, was het geen normaal gedrag voor de goedgemanierde. Handen geven wordt aanzien als een handeling voor de lagere klasse.

Bij het kennismaken op bals, waar het eerder de bedoeling is om te dansen dan zakenrelaties te beginnen of nieuwe vrienden te maken, is het hoogst ontoepasselijk om handen te geven. De plaats heeft ook een invloed op het al dan niet geven van handen; hoe meer publiek de plaats waar mensen elkaar ontmoeten is, hoe minder toepasselijk ze is om handen te geven. Deze handeling word aanzien als veel te persoonlijk om ze achteloos uit te voeren.

In de gegoede kringen word aangenomen dat, wanneer een persoon op de correcte manier word geïntroduceerd in je sociale kring, deze persoon dan beslag kan leggen op je onverdeelde aandacht. Als de introductie vergezeld gaat van een persoonlijke aanbeveling (zoals:”Mag ik je mijn vriend voorstellen”), is een meer persoonlijke erkenning dan een buiging toegestaan. Dit is een situatie waarin het geven van een hand acceptabel is.

Voor heren die in het gezelschap van een dame wandelen wanneer zij begroet wordt daar een vreemdeling, worden de heren verondersteld om de groet te beantwoorden, zoniet voor zichzelf, dan wel voor de dame. Zelfs wanneer je ergste vijand jou of de dame in je gezelschap groet dien je deze te beantwoorden; het getuigd van slechte gemanierdheid om de erkenning van een groet te weigeren.

In kleine plaatsen is het de gewoonte om iedereen te begroeten met een lichte buiging.

Kennismakingen worden niet per definitie gevolgd door het geven van een hand, dan wel door een lichte buiging.

 Wanneer heren andere heren of dames ontmoeten op een openbare plek mogen zij, zelfs wanneer ze elkaar kennen, elkaar niet aanspreken bij de voornaam.

Wanneer de situatie toch vraagt om elkaar een hand te geven, dient dit te gebeuren met de handschoenen aan.

 Wanneer een heer met een dame op de straat wandelt en ze een ander persoon die ze kennen naar hen toe zien komen, moet de heer haar de “muur aanbieden”, haar dus laten lopen aan de kant het verst van de straat.

Als een heer een dame meeneemt voor een wandeling, moet hij haar de rechter arm aanbieden. Desalniettemin, als de omstandigheden het vereisen, mag ook de linkerarm aangeboden worden. Er word van een heer verwacht dat hij zij arm een een gekende dame aanbiedt bij het binnen of buiten gaan van een gebouw of kamer tijdens sociale gebeurtenissen en wanneer zij over oneffen grond wandelt.

Samengevat: Er wordt van een heer verwacht dat hij zijn arm aanbied, aan de dame waarmee hij wandelt, wanneer haar veiligheid, comfort of noodzaak het vereist. ‘s Nachts moet een heer steeds zijn arm aanbieden aan de dame.

Of het nu dag of nacht is, het is zeer onbeleefd en onachtzaam om een dame die men kent alleen te laten, tenzij met haar permissie.

De meest simpele manier om dit in de gedachten van de heren te houden is de eeuwenoude uitdrukking “Ladies First”.  Wanneer een dame je begroet, bent u vrij om dit te erkennen door je hoed af te nemen. Totdat zij je begroet  of erkent op een andere wijze, negeer je haar kompleet. Een echte dame, die de mid-Victoriaanse etiquette begrijpt, zal niet beledigd zijn wanneer een heer zijn hoed niet afneemt wanneer zij hem niet erkent heeft. Zij begrijpt dat deze heer aan haar reputatie denkt

Hier dient wel bij vermeld te worden dat het nauwelijks aanraken van de rand van de hoed tegenover een dame, meer een geautomatiseerde beweging was en meer neigde naar onbeleefdheid dan echte beleefdheid.

Bij een buiging moet een heer zijn hoed een klein beetje optillen, doch niet overdreven op een dramatische manier. Het is correct om het hoofd een klein beetje te neigen wanneer de hoed is afgenomen, maar het lichaam hoeft deze beweging niet te volgen.

Wanneer een heer een vrouwelijke kennis tegenkomt, moet hij wachten tot zij hem toeknikt of buigt. Dan pas zet een heer zijn hoed af. Wanneer de conversatie stopt houd de heer zijn hoed in de hand tot de dame weg is, tenzij zij toestemming geeft om hem terug op te zetten. Tegenover een andere heer is het aannemelijk om te buigen en nauwelijks de hoed aan te raken als hij alleen of in ander mannelijk gezelschap is. Doch, indien die andere heer vergezeld word van een dame, dient u de hoed af te nemen alsof u de dame in kwestie groet. Ook in dit geval houd u de hoed in de hand tot de dame vertrokken is of totdat zij toestemming geeft om hem weer op te zetten. In het bijzijn van enkel mannelijk gezelschap mag u de hoed onmiddellijk weer opzetten.

Dansen waren een belangrijk deel van het sociale leven van vele gemeenschappen. Het was een kans om te genieten van de fysieke nabijheid van het andere geslacht op een openbare plaats en misschien wel om mensen te leren kennen die je voorheen niet kende.

Hoewel dansavonden of bals soms buiten of in schuren plaatsvonden, kwam het veel meer voor dat ze gehouden werden in een grote, goed verlichte hal of balzaal. Een ruime ‘mansion’ of publiek gebouw kon voldoen aan de vereisten van een goed voorbereide dansavond. Vaak hadden grote hotels een ruime balzaal te huur. Een groot gazon, of beter nog, een ruim balkon omgeven door bloemen, was een noodzaak, aangezien de dansers een plaats nodig hadden om ‘af te koelen' na het dansen.

Om de geest van het dansen fris te houden werden niet enkel regelmatig nieuwe dansen geïntroduceerd (die meestal ontstonden in Europa), maar hadden de bals ook vaak een thema. Terwijl er informele dansaangelegenheden waren die, vaak spontaan, plaatsvonden in huizen waar het meubilair werd verschoven zodat enkele koppels konden dansen op de muziek van één muzikant, waren er ook de formele bals waarvoor mensen werden uitgenodigd door gegraveerde uitnodigingen, waar meer dan één band speelde, militaire escortes aanwezig waren en allerlei andere extravagante zaken werden toegevoegd aan het geheel.

Dansavonden en bals in die periode begonnen en eindigden vrij laat omdat de meeste beroepsbezigheden eindigden bij zonsondergang, de genodigden dan nog naar huis moesten, zich wassen, nog een dutje doen, aankleden en dan pas naar het bal vertrekken. Het was dus normaal dat een bal pas begon tussen 21h00 en 23h00 en duurde tot zonsopgang. Hierdoor was het dus niet ongewoon dat er een souper werd gegeven om middernacht.

Publieke bals werden vaak georganiseerd door politieke kandidaten, een verscheidenheid aan organisaties en zelfs dorpen of steden.

De bedoeling was een groot aantal mensen aan te trekken, dewelke allemaal toegang dienden te betalen, en dus werden deze dansavonden aangekondigd in een lokaal blad of met flyers. Veel van deze gelegenheden had een doel of een thema; een ‘Hospital Ball’ met de bedoeling om geld in te zamelen voor een ziekenhuis, een ‘Bachelor Ball’ te vergelijken met een hedendaags ‘singles-bal’ of een ‘Country Ball’ hetwelk een pastoraal thema had.

Gemaskerde bals waren evenementen met een gekostumeerd thema, gewoonlijk historisch. Omdat de meeste genodigden deze kostuums niet droegen op de weg naar het bal, was het nodig dat de inrichters grote kleedruimten voor zowel dames als heren voorzagen.

Tijdens formele aangelegenheden moest een heer steeds witte (of ecru) handschoenen dragen. Dit is zeker waar voor een bal aangezien mannen neigen te transpireren en hun handen onaangenaam aanvoelen voor een dame, zelfs door haar handschoenen. Bij het binnenkomen gaan bezoekers onmiddellijk naar de vestiaire. Wanneer een heer binnenkomt zonder handschoenen werd er van hem verwacht dat hij die hier aandeed terwijl hij zijn overjas en hoed hier uitdeed. Het is trouwens voor een heer niet toegestaan om zich in hemdsmouwen te vertonen op een formeel bal. Een heer wacht dan voor de damesvestiaire op zijn dame. Dames gebruikten die tijd en de gelegenheid om hun haar te fatsoeneren en zichzelf te ontdoen van sjaals, capes en ‘bonnets’ en hun schoenen te verwisselen in dansslippers. Net zoals de heren droegen dames handschoenen; meestal wit of geel. Welke preparaties er in de vestiaire nog moeten gebeuren, zorg ervoor dat je toilet helemaal gemaakt is alvorens de balzaal binnen te stappen.

Het was de verantwoordelijkheid van de gastheer en/of gastdame om de juiste introducties te maken en erop toe te zien dat alle dames die wensten te dansen voorzien waren van een danspartner.

Een nieuwe kennismaking werd algemeen niet gevolgd door het schudden van de handen, maar eerder door een buiging. In een balzaal, waar een kennismaking tot dansen en niet noodzakelijk tot vriendschap is, werden geen handen geschud. Dames werden verondersteld handschoenen te dragen in alle publieke plaatsen en in de kerk, en het was niet gehoord om de handschoenen uit te doen om een hand te geven.

Een dame moet een revérence tegenover de heer maken, terwijl de heer een buiging tegenover de dame maakt alvorens een dans te beginnen.

Van een heer werd verondersteld om te dansen; frequent te dansen. Dit is vooral waar wanneer er meer dames dan heren op een bal zijn. Het was onbeleefd om meer dan één keer met dezelfde partner te dansen; per uitzondering een maximum van twee dansen met dezelfde partner per avond. Voor het dansen met de eigen partner geld de eerste dans, de eerste wals en de laatste dans. Van heren werd tevens verondersteld om geen ‘muurbloempjes’ te laten zitten.  

Het dansen met een dame is een eer. Mannen werden aangeleerd om het als dusdanig te zien. De dame naar en van de dansvloer begeleiden was een simpele beleefdheid. Een heer moest zich er steeds van vergewissen of hij de eer had om met een bepaalde dame te dansen.

Tijdens het dansen met een dame moesten heren een prettig gezicht opzetten. Te veel mannen concentreren zich zo sterk op het dansen en de juiste ‘volgende stap’ dat ze vergeten om via hun expressie het genot om met een dame te dansen, te uiten. Bij het beëindigen van een dans moesten heren de dame steeds bedanken voor de eer om met haar te mogen dansen. De dame daarentegen mocht de heer niet bedanken, maar een glimlach en een kort knikje met het hoofd werd als voldoende aanzien in antwoord op de dankbetuiging van de heer.

Dames mogen weigeren om met een heer te dansen om daarna met een andere heer dezelfde dans uit te voeren, tenzij de dans reeds beloofd was aan die andere heer. Bij dansavonden waarbij ‘dance-cards’ worden bedeeld, mogen dames nooit zelf bij heren een aanzoek doen en moeten zij erop letten om niet zo snel mogelijk hun kaart vol te krijgen.

Dans stil. Er is niets verdienstelijks aan om je een weg door een dans te hossen, met het risico van anderen te irriteren door de passen van een dans te stampen. Wees je eveneens bewust van de anderen rondom jou terwijl je danst. Het werd als extreem grof aanzien om tegen anderen aan te stoten en het toont een gebrek aan beleefdheid en zelfcontrole. Zwier niet rond en maak geen wilde gebaren, maar beperk het grootste deel van je bewegingen op de dansvloer tot onder je heupen.

Wanneer een heer kennis maakt met een dame op een bal, geldt deze kennismaking enkel voor dat bal. Na dat bal mag de heer haar eigenlijk niet meer aanspreken alvorens zij hem te kennen geeft dat zij wenst aangesproken te worden door hem. Dit gebeurt door middel van een kort knikje met het hoofd of een glimlach.

Een prettige stemklank en toon is aangenamer voor het oor dan ruwe taal of een monotone conversatie. Spreek klaar en duidelijk en gebruik enkel vocabulaire woorden die je onder de knie hebt. Luid praten en lachen zijn aanwijzingen van ongeletterdheid en sociaal onvoldoende. Zij die luid praten worden aanzien als onwetend of hardhorig.

Tegelijkertijd is fluisteren, vooral met de bedoeling om andere buiten de conversatie te sluiten, uitzonderlijk onbeleefd. Wanneer er zaken zijn die in privé overlegd moeten worden, is er altijd een betere plaats en tijd dan in het bijzijn van anderen.

Zaken in conversatie die wij heden ten dagen nog appreciëren verschillen niet zoveel met de oude etiquette gewoonten. Het gebruik van “a.u.b.” is een algemene beleefdheid, zelfs wanneer er gepraat wordt tegen werknemers of mensen van een sociaal lagere klasse. Zeg steeds “a.u.b.” na een verzoek, hoe belangrijk of onbelangrijk ook. In diezelfde zin; zeg steeds “dank u”.

Indien met uw verzoek wordt ingestemd, zowel voor een persoonlijk als onpersoonlijk verzoek, kijk de andere persoon steeds in de ogen, schenk hem een glimlach en bedank hem. Als uw dank groter is dan een simpele beleefdheid kan men de dankbetuiging versterken door "Thank you so much" of "Thank you kindly" of zelfs "I appreciate it" te zeggen. Zelfs als uw verzoek wordt geweigerd, is de correcte manier om te reageren: "Thank you anyway". Wanneer uw verzoek op een ruwe of botte manier wordt geweigerd is dit de tijd om het keer-uw-andere-wang-toe principe te gebruiken.

Heren en jongens moeten steeds onthouden om personen van het vrouwelijke geslacht met ‘Ladies’ te adresseren. In het Zuiden is de beschrijving ‘woman’ gereserveerd voor vrouwen met een twijfelachtige reputatie; en zonder expliciet bewijs van het tegengestelde mag geen heer of jongen aannemen dat een vrouw minder is dan een ‘lady’. Een echte heer zal alle dames beleefd en met hetzelfde respect behandelen als iemand van de koninklijke familie. Tenslotte genieten dames, in het Zuiden, zulk een status. Doch, een echte heer behandeld iemand van het vrouwelijk geslacht niet als een dame omdat ze een dame is, maar simpelweg omdat hij een heer is.

Gebruik steeds de termen "ma’am" en "sir". Wanneer iemand, ouder dan jezelf, je aanspreekt of jij hem/haar moet aanspreken, voeg dan steeds de correcte titel toe aan je woorden (vb.: "Yes, ma’am"; "I guess that’s right, Sir"; "Excuse me, ma’am"; "No thank you, Sir"; en zo verder). Het negeren van deze titel zal, in het beste geval, geweten worden aan een slechte opvoeding door je ouders. In het slechtste geval zal men je arrogant vinden  en denken dat je hoogheidwaanzin hebt.